Doç. Dr. Devrim Akgündüz

Teknolojinin çılgınca ilerlediği bir çağda yaşıyoruz. Gelişmiş ülkeler teknolojiye, bilgisayara, bilgisayar bilimlerine ve özellikle yazılıma çok büyük yatırımlar yapıyor. Sadece devlet teşebbüsleri değil aynı zamanda özel teşebbüsler de bu seferberliğin bir parçası olarak üzerine düşen görev yerine getiriyor. Teknolojiye ayak uydurmak ve gelişmiş ülkelerle yarışmak istiyorsak çocukları doğru bir şekilde ve doğru kazanımlar doğrultusunda yönlendirmek zorundayız.

Bu misyonu gerçekleştirecek olan bir bölümümüz var. Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği (#BÖTE). Ancak BÖTE’lerin kendisi ve misyonu ile ilgili sıkıntılar mevcut. Geçen yıllarda kapatılacak derken, kodlamanın ABD’de ve Avrupa’da gittikçe önem kazanması sayesinde daha önemli hale geldi. Bir taraftan FATİH projesi sürerken diğer taraftan kodlamanın öneminin artması ile BÖTE’nin güçleneceğini düşünmeye başlamıştık. Ancak 2017 LYS sonuçları ile BÖTE’lere yerleşen öğrencilerin bıçak gibi kesildiğini gördük. Türkiye`deki üniversitelerde 62 BÖTE bölümü var. 2017 LYS`ye göre;

Toplam kontenjan: 2781

Toplam yerleşen: 540

Boş kalan kontenjan: 2241

BÖTE kontenjanını dolduran üniversiteler: Boğaziçi Ün., ODTÜ, Yıldız Teknik Ün., Hacettepe Ün.

Yerleşen 540 kişinin 221`i bu üniversitelerde.

Tablo 1. 10 Kişiden Fazla Yerleştirme Yapılan BÖTE Bölümleri (http://web.ee.hacettepe.edu.tr/osym/)

Köklü üniversitelerin #BÖTE durumu ise aşağıdaki gibi:

Gazi: 55/15, Dokuz Eylül: 50/16, Ege: 60/24, Anadolu: 60/13, İstanbul: 45/24, Marmara: 60/35, Ankara: 60/18

Kıbrıs`taki vakıf üniversitelerinin #BÖTE bölümlerine yerleşen olmadı. Türkiye`deki 4 vakıf üniversitesinde bulunan BÖTE bölümlerine de 2`şer kişi yerleşti. Onlar da tam burslu olarak yerleşti.

Tablo 2. Vakıf Üniversitelerindeki BÖTE Bölümlerinin Kontenjanları ve Yerleşen Kişi Sayısı (http://web.ee.hacettepe.edu.tr/osym/)

BÖTE bölümü olan 29 devlet üniversitesine çoğunluğu 1-2 ve maksimum 5 kişi olmak üzere toplam 64 kişi yerleşebildi.

Tablo 3. 10’dan az yerleştirme yapılan BÖTE Bölümleri (http://web.ee.hacettepe.edu.tr/osym/)

BÖTE’lerin bu duruma gelmesi ortada ciddi bir sorun olduğunu göstermektedir. Bu sorunların aşağıdaki nedenlerden kaynaklandığını düşünüyorum:

• BÖTE’ler bu yıl YGS yerine MF1 puanı ile öğrenci aldı. MF1 puanı BÖTE öğrencileri için uygun mu? MF1’de yüksek puan alan öğrenciler neden öğretmen olsun?
• 000 barajından dolayı bir çok kişi BÖTE’leri tercih edemedi. Biz elbette yüksek puan alan öğrencilerin BÖTE okumasını istiyoruz. Ancak her yüksek puan alan iyi öğretmen olur mu? Diğer kriterler ne olacak: Pedagoij, psikoloji, diksiyon vb. Bu tüm öğretmenlikler için sorgulanmalı.
• Devlet okullarına atanacak BÖTE öğretmenleri için az kontenjan belirleniyor ve birçok öğrenci yüksek puan alamadığı için atanamıyor. Bu yüzden BÖTE’lere olan ilgi azaldı mı? Aslında özel okullar da BÖTE öğretmenlerine ihtiyaç duyuyor ancak düşük maaşla çalıştırmak istiyorlar. Dolayısıyla mezunlarımız da özel okullara pek sıcak bakmıyorlar. Bir sebep de BÖTE öğretmenlerinin bilgi işlem personeli gibi çalıştırılması. Hem devlette hem özelde bu durum söz konusu. Ayrıca özel okullar sadece 1 BÖTE’ci alarak durumu kurtarmaya çalışıyor.

Aslında yukarıdaki bahsettiklerimden ziyade BÖTE’ler için aşağıdaki maddelerin dikkatle tartışılması gerekli:

• BÖTE’ler kendisini çağın yeterliliklerine ve özelliklerine göre yeniliyor mu?
• STEM, Maker, Robotik, Kodlama, Web 2.0, Sosyal Medya, Augmented Reality, Virtual Reality, 3D Tasarım, Dijital Vatandaşlık, Harmanlanmış Öğrenme, Flipped Classroom, Teknoloji Bağımlılığı vb. konularda BÖTE bölümleri eğitim veriyor mu?
• Öğretim teknolojileri ders kitaplarında hala tepegözden, VCD’den bahsediliyor. Ders içerikleri acaba güncelleniyor mu? Teknolojinin bu kadar hızla ilerlediği bir çağda ders kitapları ve ders içeriklerinin neredeyse her yıl güncellenmesi gerekiyor.
• BÖTE’lerin disiplinler arası bir bölüm olması gerekir. STEM eğitimi için de uygun bölümlerden birisi olabilir ancak öğrencilerin matematik ve fen bilimleri alanında iyi bir eğitim alması gerekiyor. Eğer öğrencilerin matematik, fizik gibi dersleri incelenirse bu notların düşük olduğu görülecektir. Bu da BÖTE’cilerin STEM’ci olmaları önündeki en büyük engellerden birisi.
• BÖTE’ler kendisini ve misyonunu öğrencilere anlatabiliyor mu? Ben anlatamıyor kanısındayım.
• BÖTE’ler bilgisayar öğretmeni yetiştirme misyonundan daha öteye geçmeli. Okulların eğitim teknolojileri koordinatörleri olmalılar mezunlarımız. Diğer öğretmenlere rehberlik etmeliler. Teknolojinin okullarda daha iyi uygulanması için çalışmalılar. Sadece Word, Excel, Windows öğretme görevi yeterli değil. BÖTE’ciler ayrıca bilgi işlem personeli değildir. Okullarda pedagojik bir misyon üstlenmelidirler.
• Her üniversitede BÖTE olmalı mı? Her üniversite her yıl 60 öğrenci değil de acaba 30 öğrenci ile eğitim yapsa daha kaliteli bir BÖTE mezunu olur mu?
• BÖTE’lerde okuyanların bir kısmı ben yazılım sektöründe çalışacağım diyor. Acaba BÖTE sadece öğretmen mi yetiştirmeli yoksa özel sektör için yazılımcı da mı yetiştirmeli?

Eğer bu yerleştirme bu şekilde devam ederse pek çok üniversitede ve özellikle vakıf üniversitelerinde BÖTE’lerin kapanması gündeme gelecektir. Teknolojinin hızla ilerlediği, ülkelerin bilgisayar ve yazılıma büyük yatırımlar yaptığı bir çağda BÖTE`ciler çok önemli. Elbirliği ile BÖTE’lerin geliştirilmesine ve öğrencilerin ilgi duyduğu bir bölüm haline getirilmesine çaba sarf etmeliyiz.

Yrd. Doç. Dr. Devrim Akgündüz

İstanbul Aydın Üniversitesi Eğitim Fakültesi

BÖTE Öğretim Üyesi

Twitter: @DevrimAkgunduz