Dr. Volkan Hasan Kaya
Tıp alanında karşımıza çıkan “plasebo” kavramı "memnun etme" anlamına gelmektedir (Erdoğan, 2002). Plasebo etkisi; ilaç niyetine alınan bir şeyin öznel olarak olumlu etkisini ima eder (Gökada, 2002). Bir diğer ifadeyle tedavisi olmayan veya tedavisine hekimce gerek görülmeyen durumlarda hastanın cesaret ve moralini korumak için ilaç yerine kullanılmasıdır (Erdoğan, 2002). Plasebo etkisi, bireyde iyileşme beklentisini ve umudunu artırdığından tedavi sürecinin niteliğini de olumlu yönde etkilemektedir (Gökada, 2002).
Eğer eğitim sisteminde beklenilen plasebo etkisi oluşturulabilirse; öğretmenin mesleğine, yöneticilerin okul ekosistemine, velilerin okula ve öğrencilerin de derslere yönelik olumsuz tutum ve motivasyonlarının yanı sıra eğitim sistemi ile ilgili öğrenilmiş çaresizlikler duygusal destekler sayesinde giderilebilir. Bu nedenle eğitim sistemini iyileştirecek ve tedavi edecek kimyasallar (değişimler ve değişimler için belirlenen politika, strateji, yaklaşım ve yöntemler gibi) sisteme dâhil edilmeden önce eğitim sisteminde yer alan paydaşların iyileşmeye ve kimyasalların iyi geleceğine inanması gerekmektedir.
Eğitim alanında da gelecek yüzyılların beklentilerini karşılayacak iyileşme sağlamak isteniyorsa eğitim sistemi paydaşlarında hoşnutluk ve iyimserlik oluşturulması tedavi niteliğinde olacaktır. Eğitimde olumlu plasebo etkisinin oluşturulması, eğitim niteliğine pozitif etkiler oluşturmanın yanı sıra sistemdeki paydaşların da kendilerini gerçekleştirme konusunda daha katılımcı olabileceklerine inanmaları anlamına gelecektir. Dolayısıyla eğitimde beklentilerin karşılanması için yöneticilerin, öğretmenlerin, öğrencilerin ve velilerin inançları ile eğitimin amaçlarını ilişkilendirmesi gereklidir. İnançların eşliğinde eğitim yolunda uzunca bir yolculuğa çıkma deneyiminin geleceğe yansıması da olumlu olacaktır.
Geleceğe bırakılabilecek güzel emanetlerden biri de geçmişe kökleriyle sımsıkı bağlı olumlu ve yapıcı duygulardır. Bu nedenle insanların duygularına ve kalplerine; meyveleri mutluluk olacak, sevinçleri ve umutları yeşertecek tohumlar ekilmelidir. Sevgiler, umut olacak her bir yeni iyimserlik fidesine can suyu olmalı ve köklerinden beslenmelidir. Kuruyan hisler budanmalıdır ki yerine yeni ve daha fazla sevinç sürgüleri gelsin.
Dr. Volkan Hasan KAYA
volk.has.an@gmail.com
@VolkanHasanKAY1
Kaynakça:
Gökada, E. (2002). Plasebo KavramI ve Plasebo Etkisi, Türk Psikiyatri Dergisi, 13(1), 58-64.
Erdoğan, Ö.N. (2002). Sağlık Hizmetlerinin Konusu: "Plasebo ve Plasebo Etkiler”,Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 31 (4), 273-284.